Thiên nhiên luôn mang đến cho chúng ta những điều bất ngờ. Do sự nóng lên toàn cầu, các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đang xuất hiện ngày càng nhiều, gây ra thiệt hại nghiêm trọng đặc biệt có thể kể đến vòi rồng. Vậy vòi rồng là gì? Nguyên nhân từ đâu gây nên vòi rồng? Và tác hại của nó là gì? Hãy cùng Top10suthat.net tìm hiểu ngay nhé!
Vòi rồng là gì?
Vòi rồng (tiếng Anh: Tornado) là một hiện tượng thiên nhiên gây ấn tượng với nhiều người, bởi sự tàn phá và nguy hiểm của nó. Theo định nghĩa của từ điển về khí tượng học: Vòi rồng là một cột khí xoáy dữ dội, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình như cái phễu di động, trông giống như cái vòi. Trong quá trình di chuyển, vòi rồng có thể cuốn theo hoặc phá hủy mọi thứ, gây nguy hiểm cho những người xung quanh.
Khi nhìn từ xa, vòi rồng giống như một cột nước cao và có thể có màu đen hoặc trắng, phụ thuộc vào những vật thể nó cuốn theo trong quá trình di chuyển. Âm thanh của vòi rồng thường là những tiếng đùng đùng liên tục và đôi khi rất lớn.
Đối với vòi rồng lửa, đây là một hiện tượng khác được tạo ra trong các vụ cháy rừng. Khi luồng khí nóng hội tụ bốc lên trên, các vùng khí xung quanh tràn vào thế chỗ và bị va vào nhau tạo thành một vùng xoáy. Tuy nhiên, hiện tượng vòi rồng lửa rất hiếm và ít được ghi nhận.
Phạm vi đường kính của vòi rồng thường nhỏ hơn rất nhiều so với lốc xoáy. Vòi rồng là một xoáy khí nhỏ nhưng cực mạnh, có thể tạo ra tốc độ gió tối đa lên tới 120-150km/h. Vị trí hình thành của vòi rồng trên bán cầu cũng sẽ ảnh hưởng đến hướng gió tạo nên vòi rồng. Ở bán cầu bắc, vòi rồng thường đi theo chiều ngược kim đồng hồ, trong khi ở bán cầu nam, hướng gió sẽ tạo nên vòi rồng đi theo chiều kim đồng hồ.
Nguyên nhân tạo nên vòi rồng là gì?
Theo Wikipedia: Vòi rồng được phát sinh từ giông bão. Thường do giông bão rất mạnh hoặc siêu mạnh gây ra. Lúc này các khối khí nóng, ẩm chuyển động dưới các khối khí khô, lạnh. Các khối khí nóng chuyển động rất nhanh và có xu hướng tạo thành các xoáy khí. Xoáy khí sẽ tăng đột ngột quay quanh phễu trung tâm với tốc độ có thể vượt quá 160km một giờ. Xoáy khí này khi chạm đất sẽ tạo nên vòi rồng.
Tác hại của vòi rồng
Hiện nay hiện tượng vòi rồng xuất hiện ngày càng nhiều. Nguyên nhân chính dẫn đến sự bất thường này chính là sự biến đổi khí hậu toàn cầu trong những năm gân đây.
Một số tác hại của vòi rồng như:
- Với sức gió 200 km/h, vòi rồng có thể hất tung và hút mọi thứ. Ngay cả những ngôi nhà gạch không kiên cố cũng có thể bị phá hủy.
- Lốc xoáy lửa có thể lan rộng đám cháy và làm trầm trọng thêm các vụ cháy rừng.
- Trong khi di chuyển, lốc xoáy hút một lượng lớn bụi và các vật thể lạ rồi ném chúng đi. Điều này có thể dẫn đến thương tích, thiệt hại về người và của.
Độ mạnh yếu của vòi rồng được tính như thế nào?
Vòi rồng được đánh giá từ F0 đến F5 tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của thiệt hại.
- F0: Cường độ lốc xoáy thấp, tốc độ gió khoảng 40-70 dặm/giờ, thiệt hại nhỏ như gãy cành cây,…
- F1: Vòi rồng có cường độ trung bình. Tốc độ gió từ 70 đến 110 dặm / giờ. Mái nhà có thể bị bung ra, cột đèn có thể bị gãy và ô tô có thể bị lật.
- F2: Lốc xoáy có thể tàn phá với sức gió khoảng 181-253 km/h, có thể thổi bay mái nhà, bật gốc cây lớn và lật xe chở hàng.
- F3: Lốc xoáy rất dữ dội, với tốc độ gió 254-332 km/h làm đổ mái nhà, làm sập tường, nhấc bổng ô tô khỏi mặt đất và bật gốc những cây lớn.
- F4: Lốc xoáy với tốc độ gió 333-418 km/h có sức tàn phá khủng khiếp, phá hủy những ngôi nhà có nền móng yếu và thổi bay ô tô.
- F5: Những cơn lốc xoáy với sức gió 419-512 km/h có sức tàn phá không tưởng, thổi bay những ngôi nhà kiên cố, nâng và hất tung ô tô hàng trăm mét, bật gốc những cây cổ thụ.
Những sự thật thú vị về Vòi rồng
- Để một cơn lốc được tính là vòi rồng thì nó phải tiếp xúc với mặt đất và mây.
- Vòi rồng thường có đường kính khoảng 50 mét, nhưng có thể đạt tới vài km trong một số trường hợp.
- Trên đường đi, Vòi rồng có thể mang theo bất cứ thứ gì, kể cả một ngôi nhà bằng gạch kiên cố, và ném nó xuống đất từ xa.
- Âm thanh từ lốc xoáy của vòi rồng cũng cực kỳ lớn, thường là tiếng đùng đùng liên tục hoặc như tiếng thác nước.
- Vòi rồng cũng có màu sắc. Nhìn từ xa, nó có thể có màu đen hoặc trắng, tùy thuộc vào thứ mà cơn lốc xoáy mang theo.
- Vòng rồng hình thành trên biển có thể tạo thành những cây nước (waterspouts) nặng hàng chục tấn.
- Vòi rồng lớn nhất thế giới là vòi rồng xuất hiện ở Mỹ với vận tốc gió có lúc lên tới hơn 400 km/h. Làm cho khoảng 740 người thiệt mạng và 2.027 người bị thương, nhiều cấu trúc hạ tầng bị phá hủy.
Những trận vòi rồng lớn nhất từng xảy ra
Dưới đây là một số cơn lốc xoáy lớn trên thế giới đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản:
– Ngày 6 tháng 5 năm 1840, một cơn lốc xoáy có tên Natchez đổ bộ vào Louisiana. Làm cho khoảng 317 người thiệt mạng và 109 người bị thương ở Mississippi, Mỹ. (con số có thể nhiều hơn do nô lệ chưa được thống kê vào khoảng thời gian này)
– Ngày 27 tháng 5 năm 1896, vòi rồng có tên St. Louis đã xuất hiện và tấn công Illinois và Missouri,Hoa Kỳ làm cho 255 người chết và hơn 1.000 người khác bị thương.
– Ngày 18-3-1925, ba bang Illinois, Missouri, Indiana đồng thời xuất hiện 7 cơn lốc xoáy. Một cơn lốc xoáy với sức gió vượt quá 400 km/h đã làm cho 740 người thiệt mạng, 2.027 người bị thương và nhiều cơ sở hạ tầng bị phá hủy. (Đây là trận lốc xoáy lớn nhất thế giới)
– Ngày 6 tháng 4 năm 1936, Lốc xoáy có tên gọi Gainesville xuất hiện bất ngờ ở Gainesville, Georgia,Mỹ làm cho 203 người chết, 1.600 người bị thương, phá hủy 4 tòa nhà và 750 ngôi nhà.
– Ngày 9 tháng 4 năm 1947 vòi rồng Woodward quét qua phần lớn Texas, làm 181 người chết ở Kansas, Oklahoma và 970 người bị thương.
– Ngày 3 tháng 4 năm 1974, 1 trận lốc xoáy là một cụm gồm 148 vòi rồng nhỏ tại Hoa Kỳ, khiến 315 người đã chết từ phía bắc Alabama đến Ohio.