Nếu một ngày nào đó nhân loại quyết định mở rộng lãnh thổ của mình vào hệ Mặt Trời ví dụ như sao Hỏa, thì việc sử dụng đất và nước trên sao Hỏa để trồng trọt sẽ là một trong những ưu tiên hàng đầu. Và trong bộ phim khoa học viễn tưởng “The Martian”, với sự tham gia của Matt Damon trong vai một nhà khoa học bị mắc kẹt thì khoai tây là loài cây được trồng trên sao Hỏa. Nhưng một nghiên cứu mới đây cho biết thực ra cỏ linh lăng mới là loài thực vất có thể sống được trên sao Hỏa.
Nghiên cứu loài thực vật có thể sống trên sao Hỏa
Các nhà nghiên cứu viết trong bài báo đăng trên tạp chí PLOS ONE: “Hàm lượng dinh dưỡng thấp của đất sao Hỏa và độ mặn cao của nước khiến nơi đây không phù hợp để sử dụng trực tiếp cho việc nhân giống cây lương thực trên sao Hỏa. Do đó, các chiến lược để tăng cường hàm lượng chất dinh dưỡng trong đất và khử muối trong nước được cho là các nhiệm vụ dài hạn và quan trọng nhất.”
Đất trên sao Hỏa rất giống với đất giàu sắt (giống loại đất bazan núi lửa trên Trái Đất), không có chất hữu cơ và chỉ có một tỷ lệ nhỏ không khí và nước (2% so với 50% của Trái Đất). Để khám phá ra loại cây nào có thể phát triển tốt nhất trong những điều kiện như vậy, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một loại đất gần giống với loại đất của sao Hỏa đó là đá bazan được nghiền mịn. Sau đó lấy hạt giống của củ cải trắng, rau diếp, củ cải đỏ và cỏ linh lăng – tất cả các loại cây không cần chăm sóc hoặc tưới nước nhiều được đem đi trồng.
Ngoài việc cho cây con phát triển dưới ánh sáng, nhóm nghiên cứu còn tưới nước cho chúng bằng phiên bản nước giống với nước trên sao Hỏa. Mặc dù sao Hỏa ngày nay là một vùng đất hoang đầy bụi, nhưng phần lớn diện tích của nó từng bị bao phủ bởi đại dương. Theo một số ước tính, có tới 30% -99% trong số đó vẫn có thể bị đóng băng trong băng ở các cực hoặc sâu trong các hồ chứa mặn dưới lòng đất.
Để giảm hàm lượng muối trong nước, trước tiên nhóm nghiên cứu đã đưa vào một loại vi khuẩn biển, Synechococcus, nổi tiếng với khả năng khử muối trong nước có độ mặn cao. Nước sau đó được lọc nhiều lần qua một lớp đá núi lửa kiểu bazan để tạo ra nước ngọt cần thiết cho cây trồng.
Kết quả của thí nghiệm
Trong giai đoạn đầu tiên của thí nghiệm, cỏ linh lăng là cây duy nhất có thể phát triển gần như khỏe mạnh. Ngược lại, cây củ cải còi cọc và kém khỏe mạnh hơn. Ngoài ra, sau khi lấy cỏ linh lăng trồng được bón vào đất sao Hỏa, các chất dinh dưỡng và chất hữu cơ được tạo ra sẽ cho phép các loại cây khác phát triển.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy: “Sự phát triển của cây củ cải tăng tới 190% trong đất mô phỏng được xử lý bằng cỏ linh lăng. Sinh khối của củ cải tăng 311% và lá rau diếp tăng 79%. Được cải thiện đáng kể so với khi được trồng trên đất mô phỏng không được xử lý.”
Cỏ linh lăng là loại cây nổi tiếng với hàm lượng nitơ cao và các khoáng chất như phốt pho, kali, canxi, lưu huỳnh, magiê, bo, sắt và kẽm. Do đó chúng có thể là chìa khóa để tạo ra những cánh đồng lúa mì, cây lương thực hay bất kỳ loài cây nào trên sao Hỏa.
Đối với nhóm nghiên cứu, họ tiết lộ rằng vẫn còn nhiều việc phải làm trước khi những điều trên có thể trở thành hiện thực vào một ngày nào đó. Nhưng còn một điều lo ngại nữa là đất sao Hỏa chứa một lượng lớn muối perchlorate độc hại. Do đó giảm hoặc loại bỏ chất này có thể là chủ đề quan trọng hơn trong tương lai. Tuy nhiên, việc tìm ra linh lăng có thể sinh trưởng là một sự hứa hẹn cho tham vọng khám phá các hành tinh ngoài không gian của chúng ta.
Nguồn bài viết: Kasiviswanathan, Pooja. “Farming On Mars: Treatment of Basaltic Regolith Soil and Briny Water Simulants Sustains Plant Growth.” PLOS ONE, vol. 17, no. 8, 2022